21 juni
Case
Een monnik vroeg Yunmen: “Wat is het zuivere lichaam van de Boeddha?”
Yunmen antwoordde: Het hek rond een bloementuin.”
Kort
Zenwerk: fragiele mooie dingen beschermen.
Iets langer
'Het zuivere lichaam van de Boeddha' is boeddhistische codetaal voor de universele waarheid van het boeddhisme. Je hoeft niet veel fantasie te hebben om in te zien dat die manier van spreken pompeus en zweverig kan worden. Als een van Yunmens monniken hem daarnaar vraagt, wil Yunmen hem met de voeten op de grond zetten. Dus levert hij een heel concreet beeld als antwoord: een hek rond een bloementuin.
Nu, iemand die wìl zweven, zàl zweven. En ook Panshans concrete beeld kan gezien worden als een blijk dat alle dingen eigenlijk allemaal het zuivere lichaam van de Boeddha zijn, want dat in het heelal alles één is, en dat wanneer je dat inziet, je verlicht bent. Alles is dan Boeddha: ook zoiets banaals als een hek rond een bloementuin.
Er valt zeker iets te zeggen voor de eenheid der dingen, en het kan heel aangenaam zijn om daarbij stil te staan. Maar ik lees Yunmens antwoord toch graag anders. In de zin waarop ik al gelijkaardige antwoorden van Zhaozhou en Dongshan heb gelezen. Het hek rond de bloementuin is een beschermende kring rond iets moois en kwetsbaars. Die bescherming moet gecultiveerd worden. Dat is wat Boeddhawerk is.
Het heelal beschermt de bloemen niet. Ze komen eruit voort, maar het maakt het heelal niet uit of er bloemen zijn of niet. Als we bloemen in onze tuin willen, zullen wij ze moeten beschermen. Met een zenleven is dat ook zo. Het maakt de realiteit, het zijn, het heelal allemaal niet uit of we een verlicht of bevrijd leven leiden. Als we dat willen, zullen we die bevrijding moeten cultiveren en beschermen.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.