10 september
Case
Een leerling vroeg: “Als je een illusie ziet, wat toont zich dan?”
Caoshan zei: “Dan toont zich een illusie.”
De leerling vroeg: “Als dat zo is, dan kun je van begin tot einde niet ontsnappen aan de illusie.”
Coashan zei: “Als je illusies achterna zit, kun je ze ook niet te pakken krijgen.”
Kort
Zenner dan dit wordt het niet.
Iets langer
Het probleem met een woord as 'illusie' is dat het doet vermoeden dat er dingen zijn die geen illusies zijn, die echter, reëler zijn. En dat alle heil valt te verwachten valt van door die illusies heen te kijken. De leerling van Coashan vist hier naar wat zo'n illusie eigenlijk echt is, om zo die echte realiteit te zien. Caoshan zegt dat het gewoon een illusie is, niks anders. Dat is teleurstellend voor de leerling, die meteen de conclusie trekt dat je op die manier toch niet aan de illusies kunt ontsnappen. En dat zegt Caoshan iets heel moois: het kan zijn dat je er niet aan kunt ontsnappen, maar je kunt die illusies ook niet te pakken krijgen.
'Illusie' betekent niet dat de dingen die je ziet niet bestaan. Het betekent dat we ons er illusies over maken. Dat we ze zien als iets dat ze niet zijn en dat we er dingen van verwachten die er niet van te verwachten zijn. Dat betekent niet dat er een andere realiteit bestaat die echter is. Het betekent dat zen erom gaat ons anders te verhouden met wat we te zien krijgen.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.