29 augustus
Case
Chongxin vroeg meester Daowu: “Zolang ik hier ben, hebt u me nooit iets geleerd over de essentiële geest.”
Daowu antwoordde: “Zolang jij hier bent ben ik nooit opgehouden met je instructies te geven over je essentiële geest.”
Chongxin ze!: “Hoezo?”
Daowu zei: “Als je me thee brengt, ontvang ik het voor jou. Als je me voedsel brengt, ontvang ik het voor jou. Als je voor me buigt, buig ik mijn hoofd. Waar heb ik je geen instructies gegeven over je essentiële geest?”
Chongxin boog zijn hoofd lang.
Daowu zei: “Kijk er direct naar. Als je erover probeert na te denken, zul je het missen.”
Bij die woorden ontwaakte Daowu.
Kort
Zen is relatietherapie
Iets langer
Wie zich met meditatie bezighoudt, is vaak op zoek naar een diepe geest, een absolute waarheid over zichzelf waardoor alle onzekerheden, verwarringen of akelige gevoelens verdwijnen. Dat is begrijpelijk, want er zijn een boel onzekerheden, verwarringen en akelige dingen in onszelf en in de wereld. Spirituele leraren die ons beloven dat ze ons zo'n diepe essentie aanbieden, hebben dan ook makkelijk een groot gevolg. Maar Daowu pakt het anders aan.
Zijn antwoord heeft drie opvallende trekken. Ten eerste geeft hij drie momenten van interactie als voorbeeld van de essentiële geest. Die essentie is niet iets dat diep in onszelf verborgen ligt. Het is het feit dat we relaties zijn. En in het feit dat de kwaliteit van die relaties alle verschil maakt.
Ten tweede legt Daowu de nadruk op het feit dat hij die interacties aangaat voor de ander. Chongxin wil zijn essentiële geest vinden, maar blijft daardoor steken in een egocentrische manier van spreken. Hij lijkt Daowu te dienen, maar is vooral uit op eigenbelang: zelf ontwaken. Daowu lijkt bediend te worden, maar speelt dat spel mee voor de anderen. Opdat het relationele bestaan als zen-essentie gezien kunnen worden.
En ten derde maant Daowu Chongxin aan om daar niet over te zitten nadenken, maar om de relaties echt aan te gaan. Om de essentie daarin te vinden, terwijl de interacties zich voordoen. Dan pas lijkt Chongxin te snappen waar dit gesprek over gaat.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.