23 augustus
Case
Da'an kwam aan bij Baizhang, boog en vroeg: “Deze leerling zoekt kennis van de Boeddha. Hoe pak ik dat aan?”
Baizhang zei: “Het lijkt op een os rijden om een os te zoeken.”
Kort
Op het eerst gezicht lijkt Baizhangs antwoord de vraag belachelijk te maken. Zegt hij hier immers niet dat het zinloos is om de Boeddha te zoeken, omdat je zelf al een Boeddha bent? Net zoals het nogal idioot is om een os te zoeken, niet wetend dat je al die tijd al op een os zit. Is de hele zenpraktijk dan wel nodig? Moet je niet gewoonweg inzien dat je van nature verlicht bent?
Deze lezing is populair, maar ik denk niet dat ze veel mensen helpt. En het is niet eens wat Baizhang hier zegt.
Baizhang raadt wel degelijk aan om op de os te kruipen. Dat wil zeggen: om de zen te beoefenen. Met alles erop en eraan. Met hart en ziel. Met huid en haar. Dat doe je inderdaad om te ontdekken wat voor een Boeddha je bent. Maar dat betekent niet dat er geen praktijk nodig is. Het betekent eerder dat de praktijk een verlichtend effect heeft. De os is niet enkel een beeld voor het doel van de praktijk, maar ook voor de praktijk zelf. In de zen zijn het doel en de praktijk niet van elkaar gescheiden.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.