26 juli
Een leerling vroeg Zhaozhou: “Wat is het ware woord?”
Zhaozhou zei: “Hocus pocus.”
Kort
Zhaozhou trekt een vliegend tapijt onder onze voeten weg.
Iets langer
Dit is alweer een variant op de 'ene woord' vragen. Deze keer vraagt een leerling Zhaozhou wat het ware woord is. Zhaozhou's antwoord zou gezien kunnen worden als de stelling dat wie op zoek is naar het ene of ware woord, hoopt te kunnen toveren. Het ene of ware woord is een fantasietje waar je je beter van bevrijdt, dan dat je er bevrijding van verwacht.
Maar in dit geval is Zhaozhou's antwoord ook iets subtieler. In het oorspronkelijk Chinees zegt hij namelijk niet hocus pocus, want dat is een westerse toverformule, maar an pi lun fa. Dat is een mantra uit een esoterische vorm van het boeddhisme dat Het Ware Woord werd genoemd en dat toen opgang maakte. Dit is niet de plek om uit te wijden over het esoterische boeddhisme. Hier volstaat het om te zeggen dat de magische mantra's of dharani's vaak niet echt iets betekenden.
Het lijkt me dat Zhaozhou daar geen al te hoge pet van op heeft. Tenzij, misschien, als zo'n betekenisloze mantra ingezet wordt om tot een meditatieve concentratie te komen, zodat je helemaal samenvalt met de klank waarop je je concentreert. Zhaozhou's eigen 'mu' wordt vaak zo gebruikt in sommige zen-stromingen. Maar dan hebben we het over een woord dat dient om even los te komen van woorden.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.