1 juli
Case
Een leerling vroeg Tairyu: “Uiteindelijk valt het menselijke lichaam uit elkaar. Wat is het onvernietigbare lichaam van de dharma?”
Tairyu zei: “Bloemen bedekken de heuvel als brokaat, de vallei ligt in een diepe schaduw.”
(Hekiganroku)
Kort
De vraag zelf lijkt zelf onvernietigbaar.
Iets langer
'Het lichaam van de dharma' kan verschillende betekenissen hebben. Soms wordt er een eeuwige realiteit mee bedoeld die onder de wereld van de vergankelijke dingen ligt. Het Bestaan met grote B. Het boeddhisme heeft met een moeilijke verhouding met die grote B. Voor sommige boeddhisten draait de hele leer daarrond. Voor anderen gaat het boeddhisme net over de afwezigheid van zo'n eeuwig, diep Bestaan. Als hoofdletterwoorden gebruikt worden, is het altijd goed om naar de context te bekijken. Wat is de functie van het woord? Tairyu's leerling vraagt naar dat dharmalichaam omdat hij bekommerd is om de dood. Hij wil iets onvernietigbaars om zich aan vast te houden.
Tairyu's antwoord bevat twee beelden drukken iets lichts (bloemen op de heuvel) en iets donkers (de diepe schaduw in de vallei). In het oude China is de kans dan groot dat het dan gaat over yin en yang, de twee aspecten waaruit alle bestaan voortkomt. Dus zelf als je op zoek bent naar het Bestaan met een hoofdletter B, toont zich dat altijd in beweeglijke, dynamische interacties van dingen die opkomen en weer verdwijnen. In plaats van een veilige Diepe Waarheid te zoeken, smijten we ons beter in die dynamiek. Daar is een zinderende zin te vinden. Niet in onsterfelijkheid.
In onze tijden van klimaatverschuivingen is het alleen maar duidelijker geworden dan onze zoektocht naar het Onvernietigbare ons blind heeft gemaakt voor onze realiteit. Ons idee van iets Onvernietigbaars heeft ontzettend veel vernietigd.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.