3 juni
Case
Wuzu zei: “Als je een mens van de weg tegenkomt, bejegen hem dan niet met woorden of met stilzwijgen. Zeg me, hoe zul je zo iemand bejegenen?”
(Wumenguan)
Kort
Woorden hoeven geen woorden te zijn, stilte geen stilte.
Iets langer
Wuzu's vraag ligt in het verlengde van de vorige twee notities. Opnieuw gaat het over de spanning tussen zenboeddhistische filosofie en zen-stilte. Dat lijkt de oude zenboeddhisten veel te hebben beziggehouden. Het is een beetje het gevolg van het feit dat de eerste Chinese boeddhisten nadruk legden op theoretische kennis. Toen het boeddhisme in China aankwam, was het heel normaal dat de Chinezen tijd nodig hadden om de rare Indiase teksten om te zetten tot iets dat voor hun tijd en cultuur zinnig was. Dat vraagt heel wat filosofisch denkwerk. De vroege zen ontstond een paar eeuwen later, in een tijd waarin het nodig was om al die filosofie te relativeren en weer nadruk te leggen op meditatie, stilte, aandacht. Daarom deden zenboeddhisten vaak alsof taal en concepten altijd verdacht waren. Ook onze tijden en cultuur gaan door een forse verandering. En ook dat vraagt dat we onze manier van denken en spreken over zen bijstellen. Dat is filosofisch werk. Maar ook stilte en aandacht hebben we vandaag meer dan ooit nodig. Maar hoe werken die twee op elkaar in? Wat is het juiste? Dat hangt van het moment af. Maar in een veranderlijke wereld is timing alles. Antwoord geven op Wuzu's vraag lukt alleen als we niet vasthouden aan woorden of aan stilte. Als onze woorden niet van beton gemaakt zijn. En onze stilte geen stilte is. Elke stap is een experiment.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.