26 mei
Case
Boeddhisme is iets dat begon bij de Boeddha.
(David R. Loy)
Kort
De geschiedenis ligt niet vast.
Iets langer
David Loy is een hedendaags Amerikaans zenleraar. Hij heeft geen formele leerlingen of gemeenschap. Hij schrijft vooral en leidt eco-boeddhistische retraites. Hij is een van de bekendere figuren uit het zogenaamde 'engaged Buddhism', of een vrij nieuw soort van boeddhisme dat minder tot doel heeft om zelf verlicht te worden en naar het nirvana te gaan, dan om de wereld een betere plek te maken. Sociaal en ecologisch leed is daarbij vaak een focus. Engaged Buddhism is geen georganiseerde school of beweging, het is eerder een verschijnsel dat in de loop van de vorige eeuw is ontstaan.
Soms wordt gediscussieerd of engaged Buddhism nog wel echt boeddhistisch is. Verwijdert het zich met zijn activisme niet te ver van de beweging die de Boeddha startte, vijfentwintig eeuwen geleden? Het stelt zichzelf in elk geval een heel ander doel dan de Boeddha, die zijn leerlingen voorhield dat zijn leer erop uit was om mensen te bevrijden uit het pijnlijke rad van wedergeboorte, zodat ze niet meer herboren hoefden te worden en tot een heel ander soort van bestaan zouden ontwaken: nirvana.
Wat ik mooi vind aan Loy's zinnetje, is dat het beide kanten van de discussie kan belichten. Enerzijds zou je inderdaad kunnen zeggen dat boeddhisten zich te houden hebben aan wat de Boeddha deed en zei. Dat je anders geen echte boeddhist bent. Of dat je eerlijk moet zijn en aangeven waar je de mosterd vandaan haalt. Anderzijds is het boeddhisme onophoudelijk veranderd, vanaf het begin. Net zoals elke traditie kent het grote verschillen, die zich in de loop van vijfentwintig eeuwen in allerlei Aziatische en nu ook westerse culturen hebben ontwikkeld. Vanuit die optiek kun je dus ook zeggen: het boeddhisme is niet alleen wat de eerste boeddhist heeft gezegd, het is datgene wat met die eerste is begonnen en wat daaruit is voortgekomen. Zoals engaged Buddhism. Als alles veranderlijk is, zoals de Boeddha zei, dan geldt dat ook voor het boeddhisme. Als alles wordt gevormd door omstandigheden en oorzaken, dan geldt dat ook voor het boeddhisme. Niets zo veranderlijk als tradities.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies