25 mei
Case
Shenshan was aan het naaien. Dongshan vroeg wat hij aan het doen was.
Shenshan zei: “Ik ben aan het naaien.”
Dongshan vroeg: “Hoe is jouw naaien?”
Shenshan zei: “Tijdens het naaien is bijna elke steek hetzelfde.”
Dongshan zei: “Wij reizen al twintig jaar samen. Is dit alles wat je kunt zeggen? Komt er niets anders bij kijken?”
Shenshan zei: “Wat denk jij dan, oude leerling?”
Dongshan zei: “De hele aarde lijkt wel in vlammen uit te barsten.”
(Shinji Shobogenzo)
Kort
Wat je met hart en ziel doet, bezielt je hele wereld.
Iets langer
Naaien hoort tot de dagelijkse realiteit van zenmonniken. Dus als Dongshan vraagt wat Shenshan doet, vraagt hij hoe het gesteld is met Shensgans zen als hij zijn karweitjes opknapt.
Shenshan trekt de concentratie-kaart. Hij zegt dat hij, steek na steek, gelijkmoedig en rustig wordt. Het maakt niet uit wat hij precies doet. Hij doet het gewoon, zonder doel, zonder streven. Heerlijk. Very Zen. Toch is Dongshan teleurgesteld dat Shenshan na zo lang zen beoefenen niets anders te melden heeft.
Dongshan trekt een heel andere kaart. “De hele aarde lijkt wel in vlammen uit te barsten.” Wat dat ook moge betekenen, voor rust kan het niet staan. Het zou kunnen dat Dongshan wijst op het leed in de wereld. Als de wereld in brand staat, dan is een beetje rustig zitten wezen toch maar een beperkte reactie. Mag van een verlichte monnik niet meer actief mededogen verwacht worden, in plaats van dat hij zelfgenoegzaam opgaat in zijn dagelijkse bezigheden? Dongshans opmerking kan ook betekenen dat zen-aandacht voor wat je nu doet, niet alleen rustig maakt. Het installeert ook een vurigheid, een blij enthousiasme. Er is nooit en moment of een toestand waarin je geen zen kunt beoefenen. Dat kan je hele leven doen opvlammen met zin én zingeving.
Shenshan's en Dongshan antwoorden vormen samen een zenleven, de cultivering van ons vermogen om rustig laaiend en laaiend rustig te zijn.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.