24 mei
Case
Meester Mimoyan had een gevorkte stok. Als hij een monnik zag komen, hield hij hem zijn stok voor en zei: “Wat voor demonen hebben van jou een boeddhistische monnik gemaakt? Wat voor demonen reizen mee op je tochten? Als je iets zegt, geef ik je een tik met mijn stok. Als je niets zegt, geef ik je een tik met mijn stok. Spreek nu! Spreek nu!”
(Shinji Shobogenzo)
Kort
Het is beter om je kleine kanten te erkennen dan een fake zuiverheid etaleren. Maar dan nog is er werk.
Iets langer
Mimoyan vraagt zijn leerlingen welke duivels hen hebben aangezet om zenmonnik te worden. Welke demonen hen nu inspireren op wat ze denken dat 'zen' is.
Niemand is zuiver op de graat. Zelfs onze inspiratie om de allermooiste dingen te doen kan voortkomen uit onze lelijke trekjes. Dat is nog geen reden om die mooie dingen niet te doen. Mooie dingen zijn mooie dingen. Ook als ze uit iets voortkomen dat niet helemaal netjes is. Maar wat doen we dan met die donkere kantjes in onze mooie motivatie? Daar vraagt Mimoyan naar. En hij geeft zelf twee mogelijke antwoorden.
Zijn leerlingen kunnen zwijgen over hun kleine kantjes en de zuivere zenmens uithangen. Dan kunnen ze zich verwachten aan stokslagen. Niets zo ellendig als fake zuiverheid. Dan verspreiden we een lelijke walm die iedereen ruikt, behalve wijzelf.Onze fake zuiverheid breekt dan het vertrouwen van anderen in het goede dat jij denkt te vertegenwoordigen. Het brengt alleen maar cynisme voort.
Een andere mogelijkheid is dat Mimoyans leerlingen hun eigen kleine kantjes wel erkennen Maar ook dan krijgen ze ervan langs. Want onze kleine kantjes erkennen volstaat niet. We moeten er ook op werken. Mogelijk ons hele leven lang. Die 'stokslagen' zijn tikjes om ons wakker te houden. Om onze kleine kantjes te blijven bekijken. Dat hoeft geen oninteressant leven op te leveren. Een kleine kantje zien en het een tik geven, om het een betere richting te doen opschuiven, is op zich een belangrijke verlichtingservaring.
Met zijn gevorkte stok lijkt Mimoyan zelf wel een duivel. Welke demon heeft hem de inspiratie gegeven om deze vraag aan zijn leerlingen te stellen?
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.