23 mei
Case
Op een dag vroeg een monnik aan Huineng: “Wat voor iemand begrijpt het fundamentele principe van uw meester?”
Huineng zei: “Iemand die het boeddhisme begrijpt, begrijpt dat.”
De monnik vroeg: “Begreep u het, meester?”
Huineng zei: “Neen, ik begreep het niet.”
De monnik vroeg: “Waarom begreep u het niet?”
Huineng zei: “Ik begrijp het boeddhisme niet.”
Kort
Ga aan de slag met wat je begrijpt. En weet dat je ontzettend veel niet begrijpt. Zo werkt het.
Iets langer
Huineng is een legendarische zengrootmeester uit de zevende eeuw. Volgens de verhalen die rond hem hangen, werd hij als volksjongen spontaan verlicht toen hij een monnik een tekst hoorde opdreunen. Het beeld dat we van hem krijgen is heel vaak dat van iemand die op pure intuïtie leeft en alle kennis overstijgt. Ook hier. Commentatoren van dit verhaaltje stellen soms dat Huineng niet echt zegt dat hij het boeddhisme niet begrijpt – hij is de grootste zenmeester ooit. Hij moet het dus wel begrijpen - en dat hij eigenlijk zegt dat zijn inzichten uit een directe intuïtief aanvoelen voortkomen, niet uit boekenkennis.
Maar dat is niet wat er staat.
Wie weet meent Huineng wel wat hij zegt. In zijn tijd is het boeddhisme al dertien eeuwen oud en zijn er ont-zet-tend veel boeddhistische teksten ontstaan. Die zijn vaak moeilijk en spreken elkaar vaak tegen. Het lijkt me normaal om te erkennen dat je dar niet alles van begrijpt. En dat een zenleven niet pas begint als je alles wel begrepen hebt. Huineng heeft gewerkt met wat zich aandiende. Tekstflarden, lessen van zijn leraar, zijn praktijk, gesprekken en vragen met anderen, situaties en conflicten. Zo heeft zijn zenweg zich gevormd. Dat geldt dat voor eenieders zen. We hoeven onze zen niet in één woord of zin te begrijpen om er te vruchten van te kunnen plukken. Een zenleven is veelzijdiger dan dat.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.