12 mei
Case
Toen meester Linji op sterven lag, kwam zijn leerling Sansheng hem opzoeken.
Linji zei: "Vernietig na mijn dood de ware schat van mijn dharma-oog niet."
Sansheng vroeg: "Hoe zou ik de ware schat van het dharma-oog van mijn leraar kunnen vernietigen?"
Linji vroeg: “Als nu plots iemand zou verschijnen om je een vraag te stellen, hoe zou je dan antwoorden?”
Sansheng riep meteen: “Katsu!”
Linji zei: “Wie had gedacht dat de ware schat van mijn dharma-oog vernietigd zou worden door deze blinde ezel?”
Kort
Volgen en imiteren zijn twee verschillende dingen.
Iets langer
Linji was een krasse Chinese zenmeester uit de negende eeuw. Als een leerling hem een diepe filosofische vraag stelde, antwoordde hij vaak met een luide schreeuw: “Katsu!”
“De ware schat van het dharma-oog” is een vaste zenuitdrukking voor het juiste onderricht. Op zijn sterfbed lijkt Linji er niet gerust in te zijn dat zijn leerlingen hem goed begrepen hebben. Sansheng hoopt goed te doen door Linji's kreet luid te herhalen. Alsof hij daarmee toont hoe flink en bruisend zijn zen wel is. Maar Linji wil geen kopies van zichzelf voortbrengen. Linji imiteren is niet zo moeilijk. Door krasse dingen te zeggen of luid te roepen, kunnen we misschien wel zen-achtig overkomen, maar zulke cliché-doorbrekende dingen worden al heel snel zelf een cliché. Trouw zijn aan een voorbeeld door erdoor geïnspireerd te zijn en op basis daarvan iets anders uit te vinden, dat is de zen-spirit die Linji hoopte door te geven.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.