6 mei
Case
Op een dag vroeg een leerling aan meester Changsha: “Hoe kunnen we de bergen, rivieren en de aarde één met ons laten zijn?”
Changhsa zei: “Hoe kunnen we ons één laten worden met bergen rivieren en de aarde?”
Kort
Idiote vragen lijken vaak meer op ons dan we geneigd zijn te denken.
Iets langer
In meditatieve tradities als het boeddhisme is narcisme een gevaar dat altijd op de loer ligt. Je kunt van de daken roepen dat je uit bent op onthechting, of je wilt vrijmaken van je ego. Maar zodra we stil zitten, op onze ademhaling letten en onze gedachten aan ons laten voorbijgaan, sluipt er toch vaak een vorm van zelfzucht in de praktijk. Zeker in onze bijzonder individualistische tijden en cultuur is het soms moeilijk om duidelijk te maken dat 'zen' mogelijk nog voor iets anders zou kunnen staan dan je eigen persoonlijke kalmte. Maar ook in de vroege jaren van de zen, in het middeleeuwse China, dook dat euvel blijkbaar af en toe op. In die mate zelfs dat een nogal eenvoudig gesprekje als dit bewaard gebleven in is zenbloemlezingen. Deze keer is het antwoord van de leraar niet zo moeilijk te begrijpen. Het is eerder de vraag van de leerling die een beetje vreemd overkomt. Wat een onnozel idee om te denken dat zen erop uit is om alle dingen in de wereld één met mij te laten zijn. Weet deze monnik dan helemaal niets van het boeddhisme of van de zen? Maar misschien zit het addertje van dit gesprek precies daarin: dat we geneigd zijn te denken dat we dat soort van vragen overstegen hebben. Dat we wel weten dat het in de zen er niet om gaat te wereld rond onze navel te laten draaien. Dat we dat zelfs als zo vanzelfsprekend beschouwen dat we te weinig in de gaten hebben dat dit idee heimelijk toch best vaak in ons draait. Dat onze praktijk heimelijk toch vaak enkel en alleen om ons eigen gemak en onze eigen rust gaat. Dat ondanks al ons gemediteer we misschien nog narcistischer zijn geworden dan de mensen in onze omgeving die helemaal niet mediteren. Het kan daarom nooit kwaad om te blijven ondeRzoeken of onze praktijk, hier en nu, niet meer op de vraag van de monnik lijkt dan op het antwoord van de leraar.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.