4 mei
Case
Dongshan zei tot zijn leerlingen: “De zomer is afgelopen en de herfst begint. Jullie zullen binnenkort in alle richtingen vertrekken. Ga naar die plek waar er tienduizend kilometer in de omtrek geen gras te vinden is.
Shishuang hoorde over die uitlating en zei: “Als je de poort uitgaat, is er meteen gras.”
Dayang zei: “Ik zou gezegd hebben dat ook, als je de poort niet uitgaat, er overal gras is.”
(Shoyoroku)
Kort
Als je zuiverheid zoekt, is er overal onzuiverheid.
Iets langer
Vermoedelijk doet Dongshan zijn uitspraak op het einde van een zomerretraite, waarbij zenleerlingen zich negentig dagen vooral focussen op meditatie, samen met hun leraar, in een tempel. Als Dongshan het over 'gras' heeft, gaat het over afleiding, dingen die je van de zenweg kunnen doen afwijken. Het beeld is dat van een waterbuffel die van het rijstveld naar de stal gebracht wordt, maar die onderweg altijd van de weg afwijkt om wat gras te eten. Dongshan raadt in zijn afscheidsspeech aan om ver weg te blijven van dergelijke afleidingen.
Andere leraren vinden dat duidelijk een grappige raad. Shishuang merkt op dat het verschil tussen een meditatie-retraite en het leven buiten zo'n retraite onvergelijkbaar is. Misschien kun je tijdens zo'n retraite wel alle afleiding wegwerken, maar zodra je weer naar het gewone leven trekt, duiken ze weer op.
Dayang doet er nog een schepje bovenop en zegt dat ook retraites bol staan van de verleidingen en afleidingen. Ook al zit je de hele dag stil. Ook al zeg je nietsen zit je op je ademhaling te letten. Er duikt altijd wel iets op dat je afleidt. Soms zijn dat gedachten die niets met zen te maken hebben. Soms zijn het net gedachten over zen die je afleiden van je zenpraktijk. Er is overal gras.
Nu kun je dit op twee manieren bekijken. Je kunt het gras des duivels maken en paranoïde van worden. Overal zie je dan vreselijke verleidingen die je van je zuiverheid willen doen afwijken. Of je erkent dat, zodra je op zoek gaat naar zuiverheid, er overal onzuiverheid te zien zal zijn. En dat een ontwaakte levenswandel misschien nog iets anders is dan honderd procent zuiver zijn.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.