4 mei
Case
Dongshan zei tot zijn leerlingen: “De zomer is afgelopen en de herfst begint. Jullie zullen binnenkort in alle richtingen vertrekken. Ga naar die plek waar er tienduizend kilometer in de omtrek geen gras te vinden is.
Shishuang hoorde over die uitlating en zei: “Als je de poort uitgaat, is er meteen gras.”
Dayang zei: “Ik zou gezegd hebben dat, ook als je de poort niet uitgaat, er overal gras is.”
(Shoyoroku)
Kort
Als je zuiverheid zoekt, is er overal onzuiverheid.
Iets langer
Dongshan* doet zijn uitspraak op het einde van een zomerretraite. Na negentig dagen mediteren in het klooster bij een leraar, verlaten de bezoekende monniken dan weer het klooster. Dongshans 'gras' verwijst gaat naar afleidingen, dingen die ons van de zenweg doen afwijken. Het beeld is afkomstig van een waterbuffel die van het rijstveld naar de stal gebracht wordt, maar die onderweg altijd van de weg afwijkt om wat gras te eten. In zijn afscheidsspeech raadt Dongshan dus om ver weg te blijven van dergelijke afleidingen.
Maar Shishuang**, die er een heel erg strenge praktijk op nahield, merkt op dat het verschil tussen een meditatie-retraite en het leven buiten zo'n retraite onvergelijkbaar is. Tijdens een retraite kun je alle afleiding misschien wel wegwerken, maar zodra je weer naar het gewone leven trekt, duiken ze weer op. Een tijd later trekt Dayang*** een andere kaart. Voor hem staan ook retraites bol staan van de afleidingen. Ook al zit je de hele dag stil, er duikt altijd wel iets op dat ons afleidt. Er is overal gras. Soms zijn dat gedachten die niets met zen te maken hebben. Soms zijn het net gedachten over zen die ons afleiden van onze zenpraktijk.
Nu kunnen we het het gras des duivels maken. Dan zien we overal verleidingen en misstappen in. Of we erkennen dat gras inderdaad overal is, omdat alles gras is. Zodra we op zoek gaan naar zuiverheid, zal er overal onzuiverheid zijn. Een ontwaakte levenswandel is misschien nog iets anders is dan honderd procent zuiver zijn.
* Dongshan Liangjie (807-869).
** Shishuang Qinzhu (807-888).
*** Dayang Jingxuan (943-1027).
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.