29 maart
Case
Concentratie als factor van ontwaken is “Wat is er voor het begint te functioneren?” En toch is het één enkele waterbuffel naar de weide brengen.
(Dogen, Sanjushichi Hon Bopai Bunpo)
Kort
De bereidheid om terug te komen.
Langer
Onder 'concentratie' begrijpen we meestal het vermogen om ons met één taak bezig te houden, zonder al te veel afgeleid te worden. Maar de concentratie waar het hier over gaat, is toch nog wat anders.
Dat drukt Dogen uit met zijn vreemde vraag: “Wat is er voor het begint te functioneren?” Dit gaat over een meditatiepraktijk waarin we zodanig verzonken zijn dat alles lijkt te verpulveren. Zodat we kunnen ervaren dat elk beeld van de wereld of onszelf ook maar een beeld is. Dat maakt het veel gemakkelijk om, zoals de oudste boeddhistische teksten dat uitdrukken, 'onze geest flexibel te maken'.
Maar die vreemde geconcentreerde toestanden kunnen ons verleiden te denken dat ze ons verlicht maken. Als dat zo was, dan was meditatie niets anders dan LSD slikken. Concentratie dient niet om ons te laten flippen. De praktijk is even gewoon en aards als “één enkele waterbuffel naar de weide brengen.” Buffels zijn sterke dieren, dus je hebt een goede techniek nodig om ze naar een weide te brengen. Ook onze eigen geest is sterk genoeg om ontzettend veel brokken te maken. Door meditatieve concentratie kunnen we onze geest leren richten op het goede leven. Het maakt niet uit hoe het op dit moment gesteld is met onze geest, telkens brengen we hem terug naar ons punt van concentratie. Zo wordt één waterbuffel wordt naar de weide gebracht. En nog eens. En nog eens...
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.