Donderdag 27 maart
Case
Vreugde, als factor van ontwaken is: “Grootmoeders geest is vriendelijk, het bloed druipt.”
(Dogen, Sanjushichi Hon Bopai Bunpo)
Kort
Niets zo vreugdevol als mededogen. Niets zo stoer ook.
Iets langer
Deze zin lijkt eerder thuis te horen in een Japanse horrorfilm dan in deze zennotities. “Grootmoeders geest is vriendelijk, het bloed druipt”. Toch gebruikt Dogen hem vreugde als factor van verlichting. Die volgt op de de factor van energiek enthousiasme.
De grootmoeder is nog makkelijk te duiden. De archetypische grootmoeder eist niet dat de kleinkinderen het goed doen op school, of dat ze rijk worden. Ze is gewoonweg blij dat ze er zijn, dat ze hen ziet, en dat ze hen misschien iets kleins kan geven. Zo hoort een ideaal zenmens met alles en iedereen om te gaan. Dit is vreugde die je opwekt. Een blijdschap die je kiest om er je basishouding van te maken. Voor Dogen stond die grootmoederlijke geest (robashin) centraal in de zenpraktijk.
Maar wat met dat druipende bloed? De grootmoederlijke geest maakt niet per se een watje van ons. Meedogende vreugde kan ook fors zijn. Grootmoeder kan ook lachen om een kapotte knie van een wenend kleinkind, om aan te geven dat het allemaal niet zo erg is. Zodat het kind kan opgroeien in plaats van een ruggengraatloos wezen te blijven. Om het leven met meer moed én vreugde aan te gaan. Het druipende bloed kan ook slaan op de ellende in de wereld. Het vraagt een vorm van vreugde om daar niet van weg te kijken. Om zin te hebben om bij te dragen aan een vreugdevollere wereld. Om egocentrische feelgood-zen in te wisselen voor een what-can-I-do-for-you-zen. Die eindeloos vreugdevoller is.
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.