24 maart
Case
“Aandacht is een pilaar die de hemel doorkruist.”
(Dogen, Sanjushichi Hon Bopai Bunpo)
Kort
Er is niets waar je geen zen-aandacht op kunt loslaten.
Iets langer
Aandacht is de eerste van de zeven zogenaamde 'factoren van het ontwaken'. Het is een lijstje van praktijken waar de Boeddha heel erg vaak op terugkwam in zijn toespraken. Toen hij wist dat hij niet lang meer te leven had, sprak hij maandenlang nauwelijks over wat anders. Ik zal de zeven factoren de komende week bespreken aan de hand van een zin waarmee Dogen ze duidde
Eerst dus aandacht. Mindfulness. Dogen vergelijkt aandacht met een pilaar die de hemel doorkruist. Pilaren waren voor een Japans kloostermonnik als Dogen gewone dingen uit de dagelijkse omgeving. Tempels staan vol met pilaren. Meditatieve aandacht laat om het even wat je opmerkt door de ruimte (of 'hemel', zoals Dogen zegt) van je bewustzijn suizen, zonder er verder iets mee te doen.
Maar 'een pilaar' was ook een term voor een zenmonnik die geen antwoord kon bedenken op de vraag van een leraar. Vergelijkbaar met onze uitdrukking 'voor paal staan'. Ook zulke gênante momenten vormen prima materiaal om je zen-aandacht op los te laten. Hoe voelt dit, hoe komt dit op, hoe ebt dit weer weg? Voor paal staan is een zenkunst, een verlichtingspraktijk.
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.