23 september
Case
Een leerling vroeg: “Waarom kan ik niet spreken?”
Xuansha antwoordde: “Sluit je mond. Kun je nu spreken?”
Kort
Waarom kon hij niet zwijgen?
Iets langer
Deze keer is niet alleen het antwoord van de leraar paradoxaal, maar ook de vraag van de leerling. Als hij zegt dat hij niet kan spreken, kan hij toch duidelijk wel spreken? Klaagt hij dat hij in het klooster van meester Xuansha te weinig spreektijd krijgt? Vraagt hij zich af waarom hij, na lange tijd zen tebeoefenen, nog altijd geen 'woord van waarheid' over zijn lippen heeft gekregen? Er is geen context om dat te weten te komen. Als ik dit gesprek nu lees, doet het me denken aan de veelgehoorde klacht 'dat je tegenwoordig niks meer mag zeggen'. Als dat het geval was, zou deze klacht niet zo vaak te horen zijn. Misschien werkt Xuansha's antwoord hier ook wel op: in plaats van te zeggen dat je niets meer mag zeggen, zwijg even, voel goed wat er precies wringt, wat je precies wil zeggen, kalmeer, en werk aan een formulering die beter uitdrukt wat het probleem is. Stop met je uit te drukken vanuit een underdog-spirit. Ga in het midden van je verantwoordelijkheid staan. Ook dat is zen.
*Xuansha Shibei (835-908)
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.