24 september
Case
Een leerling zei: “Ik ben hier net aangekomen en smeek de meester om me een toegangspoort aan te wijzen waar ik zou kunnen binnengaan.”
Xuansha zei: “Hoor je de beek Yan?”
De leerling zei: “Ik hoor het.”
Xuansha zei: “Daar kun je binnengaan.”
Kort
Er is niets dat je geen verlichtingservaring kan opleveren.
Iets langer
'Toegangspoort' is een typisch zenwoordje. Het verwijst naar iets dat een verlichtingservaring kan opleveren, op voorwaarde dat je ook echt 'door de poort' gaat. Xuansha's* leerling wil ook een zen-toegangspoort krijgen. Misschien hoopt hij van Xuansha een vreemde uitspraak krijgen om en tijdje op te kauwen. Of een tekst die hij moet bestuderen. Maar Xuansha verwijst hem naar het eerste het beste geluid dat hem opvalt: het murmelen van een beekje in de buurt.
Nu zouden we op romantische wijze kunnen besluiten dat we, om echt zen te zijn, maar wat moeten gaan wandelen en de natuur in ons opnemen. Het is altijd goed om te gaan wandelen in de natuur, maar Xuansha heeft het over wat anders. Terwijl ik dit schrijf, hoor ik mijn kinderen zich wassen in de badkamer. Die geluiden zijn nu mijn toegangspoorten. Ze tonen me een wereld die onophoudelijk veranderlijk is, afhankelijk van omstandigheden, en nooit finaal afgewerkt of volmaakt is. Ze tonen de wereld als trillingen die ons raken en ons tonen dat ook wij veranderlijke, afhankelijke en nimmer volmaakte 'trillingen' zijn, die reageren op die andere trillingen, en die dan weer op onze reacties reageren. Dat grondig bestuderen, ons daar helemaal van laten doordringen is de hoofdpoort van de zen en het hele boeddhisme.
*Xuansha Shibei (835-908)
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.