9 september
Case
Een leerling vroeg Deshan: “Wat is het ontwaken?”
Deshan sloeg hem en zei: “Ga je ergens anders ontlasten!”
Kort
In plaats van te zoeken naar verlichting, zoek je beter naar illusies.
Iets langer
Wie zen beoefent, kan in de verleiding komen om van het ontwaken iets zuivers te maken, een heldere bron waaraan je je kunt laven, en die alle problemen oplost. De middeleeuwse Chinese zenmeester Deshan* draait de zaken hier helemaal om. Voor hem staat vragen stellen over de zen-ontwaken gelijk aan een bezoedeling van je praktijk. Vandaag zou Deshan misschien antwoorden: “Ontwaken? Met die shit hoef je hier niet af te komen!” Dat kun je op allerlei manieren interpreteren. Je zou kunnen denken dat Deshan zegt dat je nergens naar hoeft te streven, omdat je eigenlijk al ontwaakt bent. Dat is begrijpelijkerwijs een populaire lezing, want het betekent dat je lekker niets hoeft te doen. Maar dat is niet noodzakelijkerwijs wat Deshan ons hier te vertellen heeft. Eerder dan te weten komen wat het ontwaken is, is het interessanter om te zien wanneer we slapen. Waar sluiten we onze ogen voor? Waar precies houdt onze aandacht het voor bekeken? En wat gebeurt er als we er wel naar durven kijken? Dat is een veel zuiverder praktijk.
* Deshan Xuanjian (781-867).
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.