28 augustus
Case
Een boeddhist vroeg Chansha: “Men zegt dat de leraren van uw school 'verblijven' terwijl ze op de zetel van de verlichting zitten. Wat is die zetel?”
Chansha antwoordde: “Op dit moment zit ik. Op dit moment staat u.”
Kort
Maak van zitmeditatie niets speciaals.
Iets langer
'Verblijven' is een term uit het preboeddhistische brahmanisme. Voor brahmanen was grote doel de verblijfplaats van God bereiken. Zij wilden ook daar verblijven. Het boeddhisme nam die term over om naar zijn eigen verlichting te verwijzen. 'De zetel van de verlichting' is een oude term voor de plaats waar de Boeddha verlicht werd, toen hij mediteerde. De vraag aan Chansha betekent dus: “Jullie zeggen dat jullie verlicht zijn in jullie meditatie. Wat is dan precies die zetel?”
Chansha's rare antwoord betekent dat 'verlicht zitten' niet alleen maar over zittend mediteren gaat. Zenmeditatie is inderdaad 'de praktijk van verblijven', en wel in een specifieke zithouding. De reden waarom in de zen zoveel zittend gemediteerd wordt is dat het zittend in die houding makkelijker is om echt volop aandacht te geven aan dit verblijven hier en nu. Maar we mogen van de zithouding geen fetish maken. Verblijven doen we in elke houding, en op elk moment. Zodra we denken dat de zen-zithouding heiliger of mystieker is dan een andere, of dat ze magische kwaliteiten heeft die aan andere houdingen ontbreken, verliezen we alle zen.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.