17 juni
Case
Mayu kwam met zijn staf naar Huaiyun. Hij liep drie keer rond Huaiyuns zitplaats, schudde zijn staf, zette hem op de grond en stond rechtop.
Huaiyun zei: “Goed.”
Mayu ging naar Nanquan, liep drie keer rond Nanquans zitplaats, schudde zijn staf, zette hem op de grond en stond rechtop.
Nanquan zei: “Fout.”
Mayu vroeg: “Huaiyun zei dat het goed was, waarom zegt u dat het fout is?”
Nanquan antwoordde: “Huaiyun is goed, maar jij bent verkeerd. Jij wordt door de wind heen en weer geslingerd. Daar komen brokken van.”
(Biyanlu)
Kort
Geëtaleerde zelfzekerheid is gemaskeerde onzekerheid.
Iets langer
Vroeger trokken zenmonniken vaak van tempel naar tempel, op zoek naar de meest geschikte leraar. Als een monnik bij een tempel aankwam, bood hij zich aan bij de leraar, en liep drie keer rond hem als teken van respect. Normaal gezien trok de bezoeker zich nadien bescheiden terug op een zitplaats. Mayu* blijft staan. De tempeloverste, Huaiyun**, lijkt respect te hebben voor zijn branie. In een strenge geritualiseerde cultuur als China van die tijd kon het lef om uit de band springen inderdaad een teken van volwassen vrijheid zijn.
Maar als Mayu net hetzelfde doet bij Nanquan***, krijgt hij het deksel op de neus. Iets in Mayu's gedrag doet Nanquan beseffen dat Mayu al te veel uit is op erkenning. Hij trekt van tempel naar tempel om zijn succesnummertje te herhalen, om zich telkens opnieuw te laten bevestigen als grote zenkerel.
Dat is geen zelfzekerheid. Dat is eindeloos smeken om aandacht. Als bevrijd gedrag als een trucje herhaald wordt, verliest het zijn bevrijdende kracht. Een flauwe kopie van onszelf worden is geen zenleven. Het gaat stinken. Onze omgeving ruikt die stank doorgaans sneller dan wijzelf.
* Mayu Baoche (720-?).
** Zhangjing Huaiyun (754-815).
*** Nanquan Puyuan (748-835).
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.