10 juni
Case
Xuefeng sprak zijn monniken toe: “Er leeft een draak met een schildpaddenkop op de Zuidelijke Berg. Die moet je eens goed bekijken.”
Changqing zei: “Vandaag, in deze tempel, heeft duidelijk één man zijn leven verloren.”
Xuansha zei: “Alleen Changqing zou zo'n antwoord kunnen geven. Ik ben anders.”
“Hoezo ben jij anders,” vroeg iemand.
Xuansha zei: “Wat voor zin heeft het om hiervoor de Zuidelijke Berg in te zetten?”
Yunmen gooide zijn staf voor Seppo neer en deed alsof hij er bang voor was.
(Biyanlu)
Kort
Het beest moet in de bek gekeken worden.
Iets langer
De draak waar Xuefeng het over heeft staat voor de gruwelijke, wrede aspecten van het leven. Het is alsof Xuefeng tot zijn leerlingen zegt: “Kijk eens, het is niet omdat je in een zenklooster woont en mediteert, dat je gevrijwaard zult blijven van vreselijke dingen. Je kunt erg pijnlijke ziektes krijgen, je kunt te maken krijgen met oorlog en onrecht. En je zult heel zeker sterven. In plaats van te hopen daaraan te ontsnappen, kijk je die dingen maar beter recht in de bek. Ik stel me voor dat de Zuidelijke Berg voor de toekomst staat. Dan zegt Xuefeng hier: "Verberg je niet in het nu-moment. Hou voor ogen dat er nog heel wat op je zal afkomen, en dat daar pijnlijke dingen tussen zullen zitten. Hoe ga je daarmee om?"
Drie leerlingen van Xuefeng reageren elk op hun manier. Changqing klopt zich op de borst: “Ja, hoor, dat doe ik allang. Ik heb all gehechtheid aan mijn leven opgegeven. Check.”
Xuansha erkent gul dat Changqing recht van spreken heeft, maar dat zijn omgang met de draak toch anders is. Wat hem betreft hoeft er helemaal niet naar de Zuidelijke Berg gegaan worden. Hij beleeft hier en nu en op elke plek de vergankelijkheid van alle dingen (en dus ook van jezelf), het feit dat je zo ontzettend veel niet onder controle hebt (en dus ook niet in jezelf) en de onvermijdelijkheid van pijn. Daarvoor hoeft hij niet per se te denken aan de toekomst. Hij verbergt zich niet in het hier-en-nu. Hij lééft erin.
Yunmen pakt het nog anders aan. Hij speelt draakje en bange monnik met zijn staf. Voor hem is de angst en de intensiteit ervan deel van het bestaan. Doen alsof het je allemaal niet meer raakt, en dat je helemaal 'zen' ben geworden, kan mooi overkomen, maar veel beter is het te erkennen dat er nog altijd angst in je schuilt. Je leeft met alles wat in je schuilt.
Het doet m allemaal wat denken aan een van de betere uitspraken van de Dalai Lama: “Sommige mensen leven alsof ze nooit zullen sterven, en sterven dan zonder ooit echt geleefd te hebben.”
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.