8 juni
Case
Een monnik vroeg Xianglin: “Wat is de betekenis van Bodhidharma die vanuit het westen kwam?”
Xianglin antwoordde: “Lang zitten en moe worden.”
(Biyanlu)
Kort
Voetjes op de grond. Hoofd in de hemel. Een heel lichaam daartussen.
Iets langer
Bodhidharma is de legendarische Indiase stichter van de zen. We kwamen hem al tegen in de verhalen over zijn gesprek met de Chinese keizer Wu. India ligt ten westen van Zuid-China, dus kwam hij voor de Chinezen vanuit het westen. De vraag naar de betekenis van zijn komst naar China een tijd was zen-codetaal voor de vraag naar de essentie van zenverlichting. Meestal wordt de door een leerling gesteld. De leraar zijn bedrevenheid in het improviseren op een nieuw antwoord. Want elk antwoord dat tevoren iemand heeft gegeven kan niet meer opnieuw worden ingezet.
Xianglin zet meteen ieders voetjes op de grond. Wat Bodhidharma ons bracht, is een boeddhistische stijl met grote nadruk op zitmeditatie. Volgens de legende trok hij zich na zijn mislukte gesprek met de keizer terug in een grot in de buurt van een tempel en zat hij negen jaar lang met zijn gezicht naar de muur. En pas toen en leerling heel erg aandrong, wou hij hem lesgeven.
Wie nooit zen beoefent heeft, heeft zich misschien het idee dat die vele uren meditatie iets hemels zijn. Dat je er bijzondere toestanden in ervaart, mystieke inzichten mee krijgt, dat het iets is als LSD nemen, of meer van dat soort dingen. Nu kunnen al dat soort ervaringen inderdaad wel voorkomen, maar ze vormen niet het hele plaatje. Ze komen ook niet bij iedereen voor. En ik vraag me hoe langer hoe meer af of ze wel zo bijzonder zijn. Laat staan belangrijk. Je kunt net zo goed, zoals Xianglin, zeggen, dat zenmeditatie gelijk staat aan lang zitten en moe worden. Dat verkoopt natuurlijk minder goed. En natuurlijk valt er meer over te vertellen dan dat. Maar is niet omdat we iets 'zenmeditatie' noemen dat de gebruikelijke natuurwetten wegvallen. Als je iets lang doet, word je daar moe van. Nogal wiedes. Soms is het omarmen van wat nogal wiedes is een betere katalysator voor de verlichting dan alle hemelse toestanden bij elkaar.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.