26 april
Case
Een leerling vroeg Baizhang: Wat is het meest wonderbaarlijke.
Baizhang zei: “Alleen ik zit op deze grote sublieme bergtop.”
De leerling boog.
Baizhang gaf hem een tik.
(Hekinganroku)
Kort
Jij bent wonderbaarlijk uniek in het hele heelal. Verspil dat niet.
Iets langer
Baizhang maakt een woordspeling. "De grote sublieme bergtop" is de naam van één van de pieken van de berg waarop zijn tempel stond. Zijn leerling leeft er ook. Dus is het vreemd dat, wanneer de leerling Baizhang vraagt wat het meest wonderbaarlijke is, hij hem antwoordt dat hij er alleen zit. Tenzij Baizhang zou bedoelen dat hij de enige is die daar een kwalitatieve meditatiepraktijk heeft. Dat hij de enige die zen op dit niveau beoefent. En dat het meest wonderbaarlijk is dat de leerling het getroffen heeft met zo'n fantastische leraar. "Het meest wonderbaarlijke is dat jij mij hier aangetroffen hebt." Misschien begrijpt de leerling Baizhang inderdaad zo, en buigt hij daarom voor de grootsheid van zijn leraar. Maar waarom geeft Baizhang hem dan een tik?
Misschien wil Baizhang de leerling laten voelen dat hij iets helemaal anders bedoelde. Met zijn tik laat hij hem letterlijk voelen dat de leerling daar natuurlijk ook is. “Tik. Voel eens, kerel, jij bent hier ook, hoor. Alleen ben ik de tikker en jij bent de getikte. Dat zijn twee posities. Ik bevind me op mijn positie, en jij op de jouwe. Ik op mijn grote sublieme bergtop en jij op jouw grote sublieme bergtop. Dat is het meest wonderbaarlijke.”
In spiritualiteit wordt vaak gezegd dat we allemaal verbonden zijn. Hier zegt Baizhang dat alles inderdaad wel uit relatie bestaat - er wordt getikt - maar dat dit ook betekent dat we ons allemaal op een compleet unieke positie in dat grote netwerk bevinden. Als hem gevraagd wordt wat het meest wonderbaarlijke is, antwoordt hij dus dat hij paf staat van hoe elk mens, elk wezen, elk ding, elke gebeurtenis helemaal uniek dit is. Dat, hoewel je kunt blijven roepen dat alles één is, het toch nog veel indrukwekkender is hoe alles en iedereen anders is. Dat dit een ontzettend rijke realiteit oplevert. Jij bent een ongelooflijk indrukwekkend, niet te herhalen, niet te vatten precieze plaats in het netwerk van interacties. Jij bent dus de enige die jouw bijdrage aan de kwaliteit van dit netwerk kunt leveren. Hoe wonderbaarlijk! Hoe eindeloos verwonderd kunnen we blijven voor de eindeloze variaties in onze realiteit!
Bedoelde Baizhang dit met zijn woorden en zijn tik? Is dat wat de leerling ervan begreep. Ik weet het niet. Zo lees ik het nu. Per slot van rekening zit alleen ik op deze grote sublieme bergtop.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.