13 april
Case
“Versplinter hemelse gelukzaligheid onmiddellijk in honderd stukken.”
(Dogen Kigen, Gyobutsu-yuigi)
Kort
Versplinterd geluk is vermenigvuldigd geluk.
Iets langer
Dogen noteert deze raadselachtige zin in Gyobutsu-yuigi. Die titel betekent “Ontzagwekkende aanwezigheid van actieve boeddha's". Ik ben fan van het woord 'ontzagwekkend'. Om een zinvol leven te leiden moet je in contact staan met minstens één ontzagwekkend iets. Je kunt door allerlei dingen van je sokken geblazen worden. Door een fascistoïde leider die van de daken roept dat hij de enige is die het land kan redden. Door de roes van drugs. Om het even welke verlokking kan je de indruk wekken dat ze je zingeving zullen verschaffen. De menselijke tragedie is dat we ontzettend vatbaar zijn voor verlokkingen die ons vast en zeker ongelukkig zullen maken.
Eén van die verlokkingen is wat Dogen hier 'hemelse gelukzaligheid' noemt. Waarom moet dat zo nodig in honderd stukken versplinterd worden? Mogen we ons dan niet af en toe supergelukkig voelen op ons zitkussen? Tuurlijk wel. En het zou jammer zijn mocht je dat nooit ervaren.
In de oorspronkelijke versie spreekt Dogen over 'de Tusita-hemel'. Dat is in de boeddhistische mythologie een hemel waar wezens die in hun volgende leven een boeddha zullen worden even mogen uitrusten. Tusita is dus een tussenstation. Want het echte werk moet nog beginnen: verlichting verspreiden in de wereld.
Wat betekent dit voor onze concrete praktijk? Ten eerste maken maar beter niet te veel van poeha rond extatische meditaties. We kunnen ervan genieten, maar we mogen er niet uit besluiten dat we verlicht zijn. We krijgen even rust, dat is alles. Na die rust zetten we onze energie om in honderd activiteiten die de wereld ten goede komen. Dat is pas ontzagwekkend.
Ten tweede is het met gelukzaligheid omgekeerd gesteld als met mededogen. Gedeelde smart is halve smart is. Maar versplinterde gelukzaligheid is vermenigvuldigde gelukzaligheid. Versplinter je hemel dus meteen in honderd stukken!
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.