8 november
Case
Foyan zei tot zijn leerlingen: “De grote praktijk moet iets anders zijn dan denken. En binnen in de poort van deze praktijk ligt de nadruk op het opgeven van inspanningen. Als iemand enkel maar emotionele gedachten kan opgeven en erkennen dat de drie werelden leeg zijn, dan kan de praktijk verwezenlijkt worden. Elke andere praktijk dan deze zal verschrikkelijk moeilijk zijn.”
Kort
Waarom spreekt hij dan nog over de drie werelden?
Iets langer
In de leer van de historische Boeddha* namen 'de juiste visie', 'het juiste denken' en 'de juiste inspanning' een belangrijke plaats in. Vijftien eeuwen later lijkt Foyan** die drie te laten vallen. Dat is op zijn minst verwarrend. Foyan mikt op die verwarring om iets los te maken bij zijn leerlingen. We mogen niet vergeten dat Foyan hier een groep kloostermonniken toespreekt. De inspanning om het boeddhisme te bestuderen, te mediteren en hun gedrag te monitoren, maakte deel uit van hun dagelijkse leven. Ook na Foyans toespraak. Foyans punt is dat, als we alleen op studie en inspanning rekenen, de zenpraktijk vruchteloos zwaar wordt.
Foyan was ooit begonnen als een specialist in boeddhistische regels. Maar hij had gemerkt dat dit hem geen bevrijding gaf. Toen hij overstapte naar het zenboeddhisme, lukte het hem wel. In de zen vond hij iets dat naast studie en denken bestond. Iets anders nog dan de constante inspanning om zijn gedrag in te tomen en bij te stellen. Als we dat ongrijpbare 'iets' laten binnendringen, kan er een andere soort van praktijk ontstaan. Studie en ons gedrag monitoren blijven belangrijk, maar die praktjken krijgen lucht, voelen minder eng aan, en dat maakt de weg een pak lichter.
* Siddhattha Gotama (480-400 v. Chr.),
** Foyan Qingyuan 'Longmen' (1067-1120).
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.