27 april
Case
Op een dag toonde de Boeddha een bloem aan zijn leerlingen. Iedereen zweeg. Alleen Mahakasyapa glimlachte breed. De Boeddha zei: “Ik het het ware oog van de schat van de leer, en die heb ik overgedragen op Mahakasyapa.”
(Wumenguan)
Kort
Een roos is geen roos is geen roos.
Iets langer
In dit verhaal spreken de Boeddha en zijn leerling Mahakasyapa, maar het verhaal zelf ontstond in China een millennium na hun beider dood. In zekere zin is dit dus ene fake quote. Maar dat betekent niet het niets te vertellen heeft. Het toont bijvoorbeeld een verschuiving in de manier waarop het boeddhisme zich tot de wereld verhoudt. Het oorspronkelijke Indiase boeddhisme legde grote nadruk op onthechting, en soms zelfs op walging voor de natuurlijke wereld. In China evolueerde het eerder in de richting van een waardering voor de wereld. Het Chinese zenboeddhisme is voortgekomen uit de dynamiek tussen die twee beelden.
In het boeddhisme wordt terecht heel veel nadruk gelegd op een juiste overdracht. Maar 'veranderlijkheid' en 'afhankelijkheid van omstandigheden' horen tot de kernbegrippen van het boeddhisme. En die twee eigenschappen zijn ook van toepassing op het boeddhisme zelf. en ze zijn ook van toepassing op de boeddhistische leer zelf. In China ontstonden er andere boeddhismes dan in India. Net zoals in het moderne Westen andere boeddhismes ontstaan dan in Azië. Ook nieuwe omstandigheden, zoals de klimaatverandering en onze technologische omgeving, spelen mee in de vorming van nieuwe boeddhismes. Kijken naar een bloem was anders in het India van de Boeddha dan in het China van de vroege zen. Vandaag kijken we onvermijdelijk opnieuw anders naar bloemen.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.