16 maart
Case
Nanyue kwam zich aanbieden bij Huineng, die hem vroeg: “Wat komt hier zo aangelopen?”
Nanyue wist niet wat te antwoorden en mediteerde er jaren op.
Na acht jaar antwoordde hij: “Zeggen dat het iets is, zou de bal misslaan.”
Kort
Hoe meer we de bal denken te raken, des te meer we hem missen.
Iets langer
Dit is het begin van een beroemde zendialoog. Het is zelfs het cliché der zendialogen geworden: “Zeg hier en nu wat je bent. En toon daarmee wat je van de zen begrepen hebt.” Het is dan niet de bedoeling dat je antwoordt met je beroep, of je hobbies, zoals in een televisiequiz. “Wat hier zo loopt” verwijst naar het Indiase woord Tathagata, een van de titels van de Boeddha. Er wordt dus gevraagd naar de manier waarop je hier en nu contact maakt met het boeddhistische ideaal. Je zou voor minder met je mond vol tanden staan. Geen nood, je bent in goed gezelschap.
Nanyue, die een opvolger van Huineng zou worden, deed er maar liefst acht jaar over om met een antwoord op de proppen te komen. Hij had vast een heleboel antwoorden bedacht, maar moest erkennen dat die nooit echt helemaal juist waren. Uiteindelijk erkende hij ietwat schaapachtig. “Ik weet het niet zo goed, maar ik weet wel dat ik geen ding ben.”
Inzien dat je 'ik' of je 'zelf' geen ding is, is een grote hulp. Het maakt het makkelijker om subtieler te kijken naar wat er allemaal in je rondwaart. Je bent geen ding, maar een rondlopende wolk van interacties. Dat kun je wel degelijk op elk moment ondervinden. Prima antwoord dus. Maar misschien een tikkeltje te makkelijk om echt bevredigend te zijn. Dat vond Huineng toch. Dus port hij Nanyue verder. Dat bekijken we morgen.
Voor de hele reeks, klik hier.