8 maart
Case
“Toen Kanzeon de hoogste wijsheid beoefende, zag ze dat alles wat ons ik vormt leeg is, en raakte zo bevrijd van alle leed.”
(Maka Hannya Haramita Shingyo)
Kort
De leegte heeft pas zin als we doordrongen zijn van mededogen.
Iets langer
Deze zin opent de Hartsoetra, een korte tekst die in zenrituelen dagelijks gezongen wordt. Hij gaat, alweer, over de leegte. Alles wordt er leeg verklaard: alles wat ons ik vormt, onze wereld, en ook alles wat het boeddhisme vormt. Het interessante hier is dat de leegte wordt uitgelegd door Kanzeon, de mythische verpersoonlijking van het mededogen. Zonder mededogen stelt die hele leegte niet zoveel voor. Op zich betekent de leegte niet meer dan dat alle dingen bestaan uit onderdelen, en dat die onderdelen weer uiteenvallen in onderdelen. So what? Maar als je, zoals Kanzeon, doordrongen bent van de nood aan mededogen maakt de visie van de leegte wel degelijk wat uit. Ook leed valt uiteen in onderdelen, in gewriemel, patronen, interacties. Dus kunnen we daar kleine dingetjes in veranderen. Die kunnen grote verschillen maken. Leegte maakt dat we heel wat dingen kunnen relativeren. Mededogen maakt dat we zin hebben om die dingen ten goede te veranderen. Dit koppel is het uitgangspunt van het hele boeddhisme.
Voor de hele reeks, klik hier.