5 januari
Case
De Boeddha legde een heel klein beetje stof op de top van zijn vingernagel en zei: "In ons lichaam en onze geest is er niet eens zoveel als dit stofje dat constant blijft, dat eeuwig is, niet onderhevig is aan verandering, dat tot in de eeuwigheid zo zal blijven. Als dat er wel was, dan zouden we geen uitweg uit het lijden kunnen vinden."
(Nakhasikha Sutta)
Kort
Bevrijding zit vaak in het tegendeel van wat je ervan had verwacht.
Iets langer
Als oude filosofische tradities over vergankelijkheid spreken, is dat meestal om in negatieve termen. De aardse dingen zijn dan 'enkel maar' vergankelijk en daardoor niet Reëel. Dus moe gezocht worden naar dingen die wel Reëel zijn, om ons aardse bestaan te overstijgen. Dat idee was heel populair onder filosofen in de tijd van de Boeddha. En eerlijk gezegd ook in veel latere boeddhistische teksten. Maar ik ben geneigd te denken dat de Boeddha er zelf anders over dacht. Zoals blijkt uit dit stukje.
Hier bekijkt hij echt alles als vergankelijk. Elke mogelijke ervaring is waarneembaar veranderlijk en vergankelijk. Niet alleen je stemmingen, of de leuke of onaangename gebeurtenissen in je leven. Ook elk idee over een eeuwige, hogere of diepere waarheid is vergankelijk. Ook elke mystieke ervaring, waarvan je misschien denkt dat ze je in contact heeft gebracht met iets eeuwigs, is vergankelijk. Want net omdat alles vergankelijk is, kun je bevrijd levensgevoel ontwikkelen. Die bewering maakt de Boeddha een rare jongen onder de oude filosofen.
Maar je kunt dit wel degelijk zelf ervaren. Als je van je observatie van de veranderlijkheid een regelmatige praktijk maakt kan je hele zingeving verschuiven. Dit is allemaal jouw ware aard. De veranderlijke dingen die hier en nu opduiken zijn niet 'enkel maar' veranderlijke dingen zijn. Ze zijn het materiaal om een laaiend en zinvol leven te bouwen. Als je dat grondig inziet, zul je het gevoel hebben dat je nu pas echt begint te leven. Je kunt je bevrijd voelen op een manier die zonder de vergankelijkheid niet eens mogelijk was geweest.
Voor de volledige reeks, zie hier.