5 december
Case
Een leerling vroeg: “Waarom kan de Waarheid niet beschouwd worden?”
Zhaozou zei: “Het is niet zozeer dat er geen Waarheid is, ze is alleen niet te beschouwen.”
De leerling vroeg: “Hoe los je dat op?”
Zhaozhou zei: “De Waarheid wordt vergeten.”
Kort
Er is een tijd van denken, en er is een tijd van onderdompelen.
Iets langer
Verlichting wordt vaak gezien als ontwaken tot een Diepe Waarheid of Realiteit. Zhaozhou zegt dat we die Waarheid nooit te zien krijgen. Dat verwart zijn leerling. Zegt de Zhaozhou hier dan dat verlichting niet echt bestaat? Of is Zhaozhou gewoonweg niet verlicht?
Zhaozhou begint intellectueel bescheiden: hij beweert niet te weten dat er geen Waarheid is, hij zegt alleen maar dat die niet te zien is. Wat we waarnemen zijn verschijnselen, en verschijnselen zijn de reflecties van de dingen in onze geest. Dat zet een beperking op onze absolute kennis. Daar kunnen we niet voorbij. Mogelijk zijn er overeenkomsten tussen wat we denken en wat bestaat, maar we zullen altijd eerlijk en bescheiden moeten blijven in onze claims over de Waarheid. Wie dat niet doet, bedot zichzelf en iedereen die hem gelooft.
Maar dit is niet het einde van het gesprek. Zhaozhou geeft de verlichting niet gewoonweg op. Voor hem duikt ze op een andere manier op. Niet in grote claims over De Waarheid, maar door zich onder te dompelen in het bestaan. Temidden van de verschijnselen. Want dat is waar we bestaan.
*Zhaozhou Congshen (778-897).
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.