2 december
Case
“Een prachtige tak spruit voort uit de oude pruimelaar.
Tegelijkertijd bloeien overal hinderlijke doorns.”
(Keizan Jokin, Denkoroku)
Kort
Elke verlichting heeft zijn duistere kanten.
Iets langer
Dit gedicht schreef Keizan* in zijn commentaar op het verlichtingsverhaal van de Boeddha*. De eerste regel is recht voor de raap: de historische Boeddha wordt traditioneel (en eerder mythologisch) gezien als een van de zeven grote boeddha's van de geschiedenis. Dus is hij de nieuwe, schitterende tak aan de aloude stamboom der verlichten. Maar dan voegt Keizan er meteen een party pooper aan toe: samen met de verlichting van de boeddha, het begin van het boeddhisme, duiken doorns op, hinderlijke, pijnlijke, in elkaar gedraaide moeilijkheden. Ik lees dit als een waarschuwing. Niet alleen dat één verlichte Boeddha nog geen lente maakt, dus dat iedereen het verlichtingswerk echt wel zelf te doen heeft. Maar ook dat elk idee van de verlichting die we hebben, donkere schaduwen afwerpt. Zodra we een ons een beeld vormen van de verlichting, zullen die beelden ons ten dele vooruithelpen, maar ons tegelijkertijd beperken. Of we verlichting nu voorstellen als een non-dualistische éénheid, dat alles bewustzijn is, of dat alles leeg is, of dat alles interactie is, elke voorstelling heeft zijn mogelijkheden en beperkingen.
*Keizan Jokin (1268-1325),
**Siddhattha Gotama (480-400 v. Chr.).
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.