16 november
Case
Een leerling vroeg: “Als een bloem zich met vijf blaadjes opent, is ze van nature compleet. Welk principe wordt hier uiteengezet?”
Yue'an zei: “Een dief wordt ontmaskerd door zijn buit.”
Kort
Had Picasso zijn uitspraak dat middelmatige kunstenaars kopiëren en grote kunstenaars stelen gepikt?
Iets langer
Het beeld van de ontluikende bloem staat voor de verlichting: we ontwaken tot we in de knop al waren, en we doen dat vanzelf. Mooi beeld. Maar misschien iets te individualistisch en daardoor mogelijk zelfzuchtig. Grappig genoeg corrigeert Yue'an dat beeld met een nog zelfzuchtiger beeld: een dief. Of dat lijkt toch zo. Want eigenlijk zegt dat hier dat wie verlicht raakt niet mag vergeten waar hij daarvoor de mosterd heeft gehaald. Waar in het boeddhistische ideaal, waar in de boeddhistische leer of waar in de boeddhistische gemeenschap? Er zijn tal van soorten van verlichting. Tal van insteken in het boeddhisme of in de zen. Wat hebben we ervan overgepakt? De dief die we zijn, is herkenbaar aan onze buit.
*Yue'an Shanguo 'Dagui' (12de-13de eeuw).
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky.