24 januari
Case
"Verlichting is de bereidheid om te leren."
(Bernie Glassman)
Kort
In een veranderende wereld verandert de verlichting mee.
Iets langer
Bernie Glassman werd opgeleid in een traditionele zen-setting. Op zijn 50ste besloot hij als zenleraar het roer om te gooien. Hij experimenteerde met andere praktijken, zoals straatretraites, of retraites in Auschwitz. Hij was even onverschrokken in het aangaan van experimenten als in het toegeven wanneer het experiment mislukt was. Tegelijkertijd was hij imponerend in het vertrouwen dat hij gaf aan ieders eigen praktijk én aan de traditionele bronnen van de zen. Je komt niet vaak zo'n rijke mengeling van trouw en experiment tegen. De uitspraak van hem die me nog het meest is bijgebleven, en die ik zelf te pas en te onpas citeer, is de zin die hierboven staat.
Over 'verlichting' is ontzettend veel te doen in de zen. Bodhi, satori, kensho,... er zijn al van namen voor en nog meer interpretaties. Glassmans uitspraak bekijkt de verlichting als de bereidheid om te experimenteren met het loslaten van wat we denken te weten. Wat gebeurt er als ik dit idee los? Als ik deze gewoonte even opgeef? Als ik dit zelfbeeld eventjes niet meer volg? Wat gebeurt er als ik iets anders uitprobeer? Als ik datgene wat me nu aangereikt wordt volg? Die bereidheid is als een scharnier. Ze verandert een stijve plank in een flexibele deur.
*Bernie Glassman (1939-2018)
Voor de hele reeks, klik hier.