24 januari
Case
"Verlichting is de bereidheid om te leren."
(Bernie Glassman)
Kort
In een veranderende wereld verandert de verlichting mee.
Iets langer
Bernie Glassman (1939-2018) was één van de creatiefste zenmeesters van onze tijd. Opgeleid in een traditionele setting, besloot hij op zijn 50ste het roer om te gooien. Hij experimenteerde met andere praktijken en retraitevormen – zoals straatretraites, of retraites in Auschwitz. Hij was onverschrokken in het durven uitproberen. En even onverschrokken in het toegeven als bleek dat een experiment mislukt was. Tegelijkertijd was hij imponerend in het vertrouwen dat hij gaf aan ieders eigen praktijk én aan de traditionele bronnen van de zen. Je komt niet vaak zo'n rijke mengeling van trouw en experiment tegen. De uitspraak van hem die me nog het meest is bijgebleven, en die ik zelf te pas en te onpas citeer, is de zin die hierboven staat.
Over 'verlichting' is ontzettend veel te doen in de zen. Bodhi, satori, kensho,... er zijn al van namen voor en nog meer interpretaties. Bernies zin bekijkt verlichting als een opening. Als het lossen van elke vast idee. Of althans de bereidheid om te experimenteren met het loslaten daarvan. Wat gebeurt er als ik dit idee los? Als ik deze gewoonte even opgeef? Als ik dit zelfbeeld eventjes niet meer volg? Wat gebeurt er als ik iets anders uitprobeer? Als ik datgene wat me nu aangereikt wordt volg? Die bereidheid is als een scharnier. Ze verandert een stuk hout in een deur.
Voor de hele reeks, klik hier.