23 januari
Case
Een leerling vroeg: “Zeggen de Chinese meesters hetzelfde als de Indiase teksten, of zeggen ze wat anders?”
Baling antwoordde: “Als kippen de koude voelen, trekken ze de bomen in. Als eenden het koud hebben, gaan ze het water in.”
Kort
Vroeg of laat kom je tot de conclusie: het boeddhisme bestaat niet. En ook dat is niet waar.
Iets langer
Af en toe wordt gevraagd of dat 'oosterse' boeddhisme wel bij onze westerse cultuur past. Grappig genoemd werd die vraag ook ni de tiende eeuw in China gesteld. De Boeddha leefde in de zesde of vijfde eeuw voor onze jaartelling in India. Tussen de Boeddha en Baling* liggen dus vijftien eeuwen. Ter vergelijking: als wij vandaag ver in de tijd terug gaan, zijn de Vikingen bij ons aan het binnenvallen. Ook cultureel verschilden India en China sterk van elkaar. Even sterk als wij van hen. Daarom vraagt Balings leerling zich af of de Indiase boeddhistische teksten en de Chinese zenmeesters eigenlijk wel hetzelfde zeggen.
Maar voor Baling is de grote kwestie niet zozeer wat het boeddhisme is, maar welke rol het in ons leven kan hebben. Indiërs maakten een Indiaas boeddhisme. Chinezen een Chinees boeddhisme. En eenentwintigste-eeuwse westerlingen beoefenen het boeddhisme vanuit nog een heel andere context. Dat betekent niet dat de oude bronnen zinloos zijn voor ons. Het betekent dat ze ons wat anders zullen moeten leren dan de bomen in trekken of het water in duiken.
*Baling Haojian (tiende eeuw).
Voor de hele reeks: hier.