20 januari
Case
Een leerling vroeg: “Wat betekent 'het merg bereiken'?”
Zhaozhou antwoordde: “Ken gewoonweg maar de huid. In mijn lichaam valt er op geen merg te rekenen.”
Kort
Durf zo oppervlakkig mogelijk te zijn.
Iets langer
Dit gesprekje verwijst naar een ouder zen-gesprek, waarin Bodhidharma, de legendarische stichter van de zen, zijn vier voornaamste leerlingen evalueert. Afhankelijk van hun inzicht, zegt Bodhidharma dat ze zijn huid, zijn vlees, zijn botten of zijn merg hebben verwezenlijkt. 'De huid verwezenlijken' was oké, maar een tikje oppervlakkig. 'Het merg verwezenlijken' was het best, want het diepst. Dus wil Zhaozhou's* leerling weten wat dat merg dan wel mag zijn. Om geen tijd te verliezen met oppervlakkigheden.
Maar Zhaozhou veegt dat hele onderscheid van tafel. Voor hem is er geen fundamenteel verschil tussen diepe en ondiepe dingen. Alles is reëel. Alles maakt deel uit van het spel van interacties dat ons leven vormt. Alles kan dus ingezet worden om te ontwaken. Hij gaat nog verder: alles is huid voor hem. Onze verlichting speelt zich af op onze huid, het contactgebied tussen ons, onszelf en de dingen die ons omringen. In ons concrete leven telt elke relatie mee. De relaties met onze ademhaling en bewegingen. De relaties mt de kop thee die we nu drinken en het afwaswater als we onze kop nadien afwassen. De relaties met de mensen met wie we op de tram zitten, met onze kinderen, partner, collega's, buren. De relaties met de dingen die we zien op het journaal en die we liever niet gezien hadden. De relaties met de politieke wereld en in welke richting die evolueert. De relaties met de brief van een goed doel dat ons om een gift vraagt.... Elke relatie. Zenwerk doen is ons huidwerk doen.
* Zhaozhou Congshen (778-898).
Voor de hele reeks, klik hier.