27 april
Case
Op een dag toonde de Boeddha een bloem aan zijn leerlingen. Iedereen zweeg. Alleen Mahakasyapa glimlachte breed. De Boeddha zei: “Ik het het ware oog van de schat van de leer, en die heb ik overgedragen op Mahakasyapa.”
(Wumenguan)
Kort
Een roos is geen roos is geen roos.
Iets langer
Dit is een fake quote. De historische Boeddha heeft dit nooit gezegd. Dit verhaal ontstond in China een millennium na zijn dood. Maar dat betekent niet het niets te vertellen heeft. Het toont een verschuiving in de manier waarop het boeddhisme zich tot de wereld verhoudt. Het oorspronkelijke Indiase boeddhisme legde grote nadruk op onthechting, en soms zelfs op walging voor de natuurlijke wereld. In China evolueerde het eerder in de richting van een waardering voor de wereld. Het Chinese zenboeddhisme is voortgekomen uit de dynamiek tussen die twee beelden.
Veranderlijkheid en afhankelijkheid van omstandigheden zijn twee kernbegrippen in de boeddhistische filosofie. Die twee zijn ook van toepassing op het boeddhisme zelf. In China ontstonden er andere boeddhismes dan in India. Net zoals in het moderne Westen andere boeddhismes ontstaan dan in Azië. Nieuwe omstandigheden, zoals de klimaatverandering en onze technologische omgeving, spelen mee in de vorming van nieuwe boeddhismes. Kijken naar een bloem was anders in het India van de Boeddha dan in het China van de vroege zen. En ook vandaag kijken we er onvermijdelijk opnieuw anders naar.
Voor de hele reeks, klik hier.
Deze notities zijn ook dagelijks te volgen op Bluesky en Mastodon.