12 april
Case
“Je moet een geest als de Aarde opwekken.”
(De Boeddha)
Kort
Om te zien dat de Aarde ons niet zal komen helpen.
Iets langer
Het lijkt misschien alsof de Boeddha* hier een ecologische boodschap predikt. Dat we één moeten zijn met de Aarde, zodat we er beter voor kunnen zorgen. Maar dat is niet wat hij doet. Een beetje verder in dezelfde tekst zegt hij dat “de Aarde alles ontvangt, of het nu zuiver of onzuiver is; of het nu uitwerpselen of urine zijn, of om het even wat vuil en walgelijk is. Maar ze denkt daarbij niet “Dit is aantrekkelijk, dit is afstotelijk”'. Zo zou jullie praktijk ook moeten zijn." Het beeld van de Aarde die zich niets aantrekt van vervuiling valt moeilijk te lezen als een oproep om ecologische actie te ondernemen. Mijn opmerking is natuurlijk niet eerlijk. In de tijd van de Boeddha was er nog lang geen sprake van onze klimaatverandering. Zijn onthechting gaat daar ook niet over.
Maar er is wel een interessante manier om zijn raad opzettelijk verkeerd te lezen. Een soort van verkeerd dat juist is: het zal de Aarde inderdaad een worst wezen of er leven is of niet. Als wij ecologisch in nesten zitten, hoeven we van de Aarde dus geen hulp of redding te verwachten. Het zal helemaal afhangen van degenen die de noblesse hebben om het zich wel aan te trekken. Van diegenen voor wie 'zen' niet synoniem is met 'weglopen van alle moeilijkheden', onder het mom van een 'overstijgende aanvaarding'. Van diegenen voor wie 'aanvaarding' betekent dat we onze plaats en onze verantwoordelijkheid in wat er op Aarde gebeurt ten volle omarmen. En daar krachtig naar handelen.
* Siddhattha Gotama (480-400 v. Chr.).
Deze reeks kun je dagelijkse volgen op Bluesky
Voor de hele reeks, klik hier.